Zgodnie z ustawą z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych  (Dz. U. 2018, poz. 130), która weszła w życie 31 stycznia 2018 r., wszystkie rady gminy zobowiązane są do  dokonania podziału gminy na okręgi wyborcze w terminie 60 dni od dnia wejścia w życie ustawy, tj. do 1 kwietnia 2018 r.

Podział gminy na okręgi wyborcze reguluje:

- ustawa o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2017, poz. 1875):

- Kodeks Wyborczy (t. j. Dz. U. z 2017, poz. 15 oraz z 2018 r. poz. 4, 130 i 138)

- uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 5 lutego 2018 r. w sprawie wytycznych i wyjaśnień dotyczących podziału jednostek samorządu terytorialnego na okręgi wyborcze.

1.  Przepis art. 17 ust.1 pkt. 1 ustawy o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2017, poz. 1875):

„W skład rady wchodzą radni w liczbie: 1) piętnastu w gminach do 20 000 mieszkańców”

2.  Przepisy art. 373 § 1 ustawy Kodeks Wyborczy (t. j. Dz. U. z 2017, poz. 15 oraz z 2018 r. poz. 4, 130 i 138)

„Liczbę radnych wybieranych do rad ustala, odrębnie dla każdej rady, wojewoda, po porozumieniu z komisarzem wyborczym, odpowiednio do zasad określonych w kodeksie oraz ustawach odrębnych. Ustalenie liczby radnych dla każdej rady następuje na podstawie liczby mieszkańców zamieszkałych na obszarze działania danej rady, ujętych w stałym rejestrze wyborców na koniec roku poprzedzającego rok, w którym wybory mają być przeprowadzone.”

Zgodnie z zarządzeniem Wojewody Małopolskiego z dnia 26 lutego 2018 r. (nr. poz. rej. 74/18) w sprawie ustalenia liczy radnych wybieranych do rad gmin,  dla Gminy Łapsze Niżne ustalono liczbę 15 radnych.

3. Przepisy art. 418 § 1 ustawy Kodeks Wyborczy 
„W każdym okręgu wyborczym tworzonym dla wyboru rady w gminie liczącej do 20 000 mieszkańców  wybiera się jednego radnego” (okręgi jednomandatowe).

4. Przepisy art. 419 § 2 ustawy Kodeks Wyborczy

„Podział gminy na okręgi wyborcze, ich granice  i numery oraz liczbę radnych wybieranych w każdym okręgu ustala, na wniosek wójta, rada gminy według jednolitej normy przedstawicielstwa, obliczonej przez podzielenie liczby mieszkańców gminy przez liczbę radnych wybieranych do danej rady, z uwzględnieniem art. 417”.

Zgodnie z uchwałą PKW:

Przy  ustalaniu  podziału -  rady  powinny  uwzględnić  liczbę  mieszkańców  ujętych

w stałym  rejestrze  wyborców  danej  gminy  na  koniec  kwartału  poprzedzającego

kwartał,  w  którym  dokonuje  się  podziału  na  okręgi  wyborcze  (art.  12  ust.  2 ustawy).

9 248 = liczba mieszkańców Gminy Łapsze Niżne według stanu na dzień 31 grudnia 2017 r.

Jednolita norma przedstawicielstwa = 616,53, bo:

9 248 : 15 = 616,53

(podzielenie liczby mieszkańców gminy przez liczbę radnych wybieranych do danej rady)

Przez liczbę mieszkańców, o której wyżej mowa, należy rozumieć sumę  liczb:

1) wyborców ujętych w rejestrze wyborców z urzędu;

2) wyborców wpisanych do rejestru wyborców na wniosek;

3) pozostałych osób zameldowanych w gminie na pobyt stały, z wyjątkiem osób, co  do  których  otrzymano  zawiadomienie  o  wpisaniu  do  rejestru  wyborców  w innej gminie.

5. Przepisy art. 417. 

§  1.  Okręg wyborczy obejmuje część obszaru gminy.

§  2.  W gminach na terenach wiejskich okręgiem wyborczym jest jednostka pomocnicza gminy. Jednostki pomocnicze gminy łączy się w celu utworzenia okręgu lub dzieli się na dwa lub więcej okręgów wyborczych, jeżeli wynika to z konieczności zachowania jednolitej normy przedstawicielstwa.

= szczególna ochrona dla sołectwa przy dokonywaniu podziału na okręgi wyborcze.

Państwowa Komisja Wyborcza zaleca, aby przed wniesieniem wniosku w sprawie  podziału  gminy  na  okręgi  wyborcze  pod  obrady  rady  gminy  wójt  (burmistrz,  prezydent  miasta)  przedstawił  właściwemu  komisarzowi  wyborczemu,  w  trybie konsultacji,   opracowany   projekt.   Państwowa  Komisja  Wyborcza  zobowiązuje komisarzy   wyborczych   do   udzielenia   pomocy   organom   wykonawczym   gmin przyopracowywaniu projektów podziału gminy na okręgi wyborcze.

6. Przepis art.  420.  [Tryb zaskarżania ustaleń rady gminy w sprawach okręgów wyborczych]

§  1.  Na ustalenia rady gminy w sprawach okręgów wyborczych wyborcom, w liczbie co najmniej 15, przysługuje prawo wniesienia skargi do komisarza wyborczego w terminie 5 dni od daty podania do publicznej wiadomości uchwały, o której mowa w art. 419 § 4. Komisarz wyborczy rozpoznaje sprawę w terminie 5 dni i wydaje postanowienie, doręczając je niezwłocznie wnoszącym skargę oraz radzie gminy.

Zgodnie z uchwałą PKW:

Od  postanowienia  komisarza  wyborczego  wydanego  w  związku  ze  skargą, o której  mowa  w  pkt  13,  przysługuje  odwołanie  do  Państwowej  Komisji Wyborczej.  Jeżeli  wnoszącym odwołanie  jest  rada  gminy,  wówczas  dla  jego  skuteczności  niezbędna  jest  uchwała  rady  gminy  w  sprawie  wniesienia  takiego  odwołania ze wskazaniem, kto jest upoważniony do działania w imieniu rady w tej sprawie.

Na  uchwałę  Państwowej  Komisji  Wyborczej  w  sprawie  odwołania  od

postanowienia komisarza wyborczego, o którym mowa w pkt 14, przysługuje

prawo  wniesienia  skargi  do  sądu  administracyjnego,  w  terminie  3  dni  od  daty

podania  uchwały  Państwowej  Komisji  Wyborczej  do  publicznej  wiadomości (opublikowania jej na stronie internetowej Komisji)

Jeżeli rada gminy nie dokona podziału gminy na okręgi wyborcze w terminie, o którym mowa w pkt 1 (do 1 kwietnia 2018 r.) , komisarz wyborczy, działając na podstawie art. 12 ust. 4

ustawy, dokonuje podziału gminy na okręgi wyborcze w terminie 14 dni od upływu tego terminu.

Jeżeli natomiast dokonany przez radę gminy w terminie podział gminy na okręgi  wyborcze jest  niezgodny  z  prawem,  komisarz wyborczy, działając na podstawie  art.17 § 2 Kodeksu  wyborczego,   stwierdza  ten  fakt  w  formie  postanowienia  i wzywa radę do wykonania zadania w sposób zgodny z prawem w wyznaczonym  terminie.  W  razie  bezskutecznego  upływu  terminu  kolejnym  postanowieniem  komisarz  wyborczy  dokonuje  po działu gminy na okręgi wyborcze, zawiadamiając  o tym fakcie Państwową Komisję Wyborczą.

Od 1 stycznia 2019 r. podziału jednostek na okręgi wyborcze będzie dokonywał właściwy terytorialnie komisarz wyborczy.

Załączniki:

1.    Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 5 lutego 2015 r. w sprawie wytycznych i wyjaśnień dotyczących podziału jednostek samorządu terytorialnego na okręgi wyborczego – do stosownego wykorzystania. 

2.    Projekt Uchwały Rady Gminy Łapsze Niżne w sprawie podziału Gminy Łapsze Niżne na okręgi wyborcze

3.    Opinia komisarza